[](https://biletinial.com/tr-tr/muzik/kurdili-hicazkar-makami-konseri-idktmk?utm_source=chatgpt.com)
Kürdili Hicazkar Makamı: Hacı Arif Bey’in Efsanevi Eseri
Türk sanat müziğinin en duygusal ve etkileyici makamlarından biri olan Kürdili Hicazkar, 19. yüzyılda Hacı Arif Bey tarafından oluşturulmuştur. Bu makam, hem melodik yapısı hem de tarihsel arka planıyla, Türk müziğinin önemli bir parçası haline gelmiştir.
Makamın Yapısı ve Özellikleri
Kürdili Hicazkar makamı, Kürdi makamının bir tam ses aşağıya, yani Rast perdesine transpoze edilmiş halidir. Bu transpozisyon, makamın karakteristik özelliklerini ve duygusal yoğunluğunu belirler. Makamdaki ana dizilim, Gerdâniye (G) – Acem (F) – Nîm Hisâr (Mi b) – Nevâ (Re) – Çargâh (Do) – Kürdi (Si b) – Nîm Zengûle (La b) – Rast (Sol) şeklindedir. Bu dizilim, makamın inci bir seyir izlemesini sağlar.
Makamdaki karar perdesi Rast, güçlüsü Neva ve yedeni Acemaşiran’dır. Bu yapısı, makamın hem derin hem de parlak bir karaktere sahip olmasına olanak tanır. Seyir esnasında, Gerdâniye perdesinde yarım kararlar ve Nevâ perdesinde Bayâtî geçkileri sıkça kullanılır. Bu özellikler, makamın zengin ve etkileyici bir melodik yapıya sahip olmasını sağlar.
Tarihsel Arka Plan ve Hacı Arif Bey
Kürdili Hicazkar makamının mucidi olan Hacı Arif Bey, 1831 yılında İstanbul’da doğmuştur. Genç yaşta müziğe olan ilgisi fark edilen Hacı Arif Bey, dönemin önemli müzik hocalarından dersler alarak kendini geliştirmiştir. Sarayda da görev yapan Hacı Arif Bey, özellikle hanendelik ve bestekârlık alanlarında önemli eserler vermiştir.
Hacı Arif Bey’in Kürdili Hicazkar makamını oluşturma süreci, kişisel bir dramaya dayanır. Eşi Çeşm-i Dilber’in iki çocuğuyla birlikte evini terk etmesi üzerine, Hacı Arif Bey büyük bir üzüntü yaşamış ve bu duygusal boşluğu müziğe dökmek istemiştir. Bu süreçte, “Niçin terkeyleyip gittin a zalim” adlı şarkısını besteleyerek, hem duygusal acısını hem de müzikal dehasını ortaya koymuştur. Bu eser, aynı zamanda Kürdili Hicazkar makamının ilk örneğidir.
Günümüzdeki Akademik Tartışmalar
Kürdili Hicazkar makamı, günümüzde Türk müziği akademisyenleri tarafından sıkça incelenen ve üzerinde tartışılan bir makamdır. Makama dair yapılan akademik çalışmalar, makamın yapısal özelliklerini, tarihsel gelişimini ve müzikal etkilerini detaylı bir şekilde ele almaktadır. Özellikle İstanbul Teknik Üniversitesi’nde yapılan yüksek lisans tezlerinde, Kürdili Hicazkar makamının nazari hüviyeti ve Türk müziğindeki yeri kapsamlı bir şekilde analiz edilmiştir.
Bu çalışmalar, makamın sadece bir melodik yapı değil, aynı zamanda bir duygusal ifade biçimi olduğunu vurgulamaktadır. Kürdili Hicazkar, dinleyicisini derinden etkileyen, içsel bir yolculuğa çıkaran bir makam olarak kabul edilmektedir.
Sonuç
Kürdili Hicazkar makamı, Hacı Arif Bey’in müziksel dehasının ve duygusal derinliğinin bir yansımasıdır. Makamdaki melodik zenginlik ve duygusal yoğunluk, onu Türk sanat müziğinin en değerli makamlarından biri yapmaktadır. Günümüzde de konserlerde sıkça icra edilen bu makam, hem tarihsel hem de sanatsal açıdan büyük bir öneme sahiptir.
Kürdili Hicazkar makamı, sadece bir müziksel yapı değil, aynı zamanda bir duygusal ifade biçimidir. Hacı Arif Bey’in yaşadığı acıyı ve sevgiyi notalara dökerek oluşturduğu bu makam, Türk müziğinin en güzel örneklerinden biri olarak hafızalarda yer etmektedir.